Torsen, Haldex czy Wiskoza? Który dyferencjał główny jest najlepszy?

Mechanizm różnicowy, często zwany dyferencjałem, jest urządzeniem którego zadaniem jest dystrybucja mocy silnika na koła, które w danym momencie posiadają odpowiedni poziom przyczepności. Centralny mechanizm różnicowy natomiast, jest urządzeniem które wykrywa na bieżąco obciążenie danych osi napędowych, a także prowadzi dystrybucję mocy pomiędzy osiami. Dzięki takiemu mechanizmowi, nasze auto potrafi przemieszczać się niezależnie od panujących warunków i dostępnej przyczepności. Centralne mechanizmy różnicowe różnią się od siebie zastosowaną technologią a także stopniem przeniesienia napędu. Podstawowymi rozwiązaniami spotykanymi w autach osobowych jest TORSEN, Haldex i sprzęgło lepkościowe (sprzęgło wiskotyczne). 

TORSEN – legenda rajdów 

Torsen jest mechanicznym mechanizmem różnicowym, który jest wrażliwy na zmiany przenoszonego momentu obrotowego. Mechanizm ten jest w pełni mechanicznym rozwiązaniem, które nie wymaga stosowania jakiejkolwiek elektroniki czy hydrauliki. Sam torsen wywodzi się od słowa Torque oraz sensing. Słowa te oznaczają moment i wyczucie. Mechanizm ten wyczuwa więc zmiany w momencie obrotowym i reaguje na nie przenosząc moc z jednej osi na drugą. Każdy torsen wykorzystuje przekładnie ślimakowe i ich właściwości. Jeżeli moment przekazywany na jeden z wałów mocno wzrośnie, co spowodowane jest uślizgiem któregoś koła, to mechanizm różnicowy zmniejszy ilość momentu przekazywaną na daną oś. Jako że w przyrodzie nic nie ginie, ilość momentu jaka została zabrana z jednej osi musi zostać gdzieś przekazana. Wtedy torsen przekazuje energię na drugą oś, dzięki czemu auto cały czas płynnie przyspiesza. Torsen może być montowany tylko w autach z wzdłużnym umiejscowieniem silnika, ponieważ musi on być zamontowany na wyjściu skrzyni biegów. 

Mechanizm różnicowy typu Haldex

Haldex to samoblokujący mechanizm różnicowy oparty na sprzęgle wielopłytkowym, które obsługiwane jest przez pompę hydrauliczną. Niewątpliwą zaletą Haldexu jest pełna integracja tego urządzenia z systemami bezpieczeństwa typu ABS, ESP czy TC. Jako że pompa hydrauliczna wytwarza bardzo duże ciśnienie, urządzenie to działa bardzo szybko i posiada bardzo niski czas reakcji. Sama pompa obsługiwana jest przez komputer samochodu. Następną zaletą mechanizmu tego typu jest automatyzm, a także utrzymywanie momentu obrotowego na przedniej osi. Takie rozwiązanie pozwala na obniżanie spalania. Haldex jest tani w produkcji, jest lekki oraz posiada niskie opory toczenia, zwłaszcza w porównaniu do TORSENa. Ten mechanizm, zwłaszcza w nowszych wydaniach pozwala na elektroniczne rozpięcie jednej z osi, dzięki czemu można holowanie jest możliwe. Niestety, Haldex posiada także kilka wad, między innymi to, że nie jest w stanie on przenieść dużo więcej mocy na tylną oś. Dopiero najnowszy haldex 5 generacji pozwala na przeniesienie prawie całego momentu na tylną oś, a przynajmniej tak deklaruje producent. Kolejnym aspektem, o którym należy pamiętać jest regularna wymiana oleju w haldexie. Olej jest niezbędny do pracy, przez co musi on być wymieniany regularnie. Należy nadmienić, że olej musi być wysokiej jakości. 

Sprzęgło lepkościowe – popularny wiskotyk

Sprzęgło tego typu jest mechanizmem różnicowym o ograniczonym poślizgu. Jest to najtańsze rozwiązanie, spośród innych rozwiązań omawianych w tym artykule. Budowa sprzęgła wiskotycznego jest prosta, tak samo jak jego działanie. Sprzęgło to montuje się między dwoma półosiami. W środku obudowy znajduje się pakiet płytek, które połączone są z półosiami. Płytki różnią się od siebie budową – jedne posiadają wypustki a inne otwory. Pomiędzy płytkami znajduje się olej silikonowy, który wykonuje całą pracę w tym urządzeniu. Olej zmienia swoją lepkość zależnie od temperatury, przez co przegrzanie oleju powoduje drastyczny wzrost lepkości, co powoduje zrównanie prędkości obrotowych obydwóch wałów. Urządzenie to jest bardzo proste w obsłudze oraz jest tanie. Koszt tego elementu jest na tyle niski, że nie opłaca się go naprawiać czy regenerować. Zamiast tego zazwyczaj wymienia się cały mechanizm. Największą wadą tego urządzenia jest opóźnienie, z jakim ono działa. Przeniesienie energii nie jest natychmiastowe, tak jak w innych rozwiązaniach. 

Które rozwiązanie jest najlepsze?

Wszystko zależy od potrzeb i tego, jak dane auto będzie eksploatowane. Jeżeli poszukujemy rajdowych wrażeń, to torsen jest wskazany. Zwłaszcza gdy nasze auto ma nadmiar mocy oraz nie przejmujemy się spalaniem. Haldex natomiast jest rozwiązaniem przeznaczonym do aut ulicznych. Nie nadaje się on do jazdy terenowej w takim stopniu jak torsen. Haldex jest idealnym rozwiązaniem do aut ze sportowym charakterem, jak i do aut miejskich. Sprzęgło wiskotyczne jest rozwiązaniem które można spotkać w tańszych autach, w których napęd 4×4 jest tylko zabiegiem marketingowym. Wiskotyk działa, jednak z opóźnieniem. Największą jego zaletą jest niska cena. Także, jeżeli chcemy zakupić nowy samochód z napędem na cztery koła, warto zwrócić uwagę na rodzaj centralnego dyferencjału. Optymalnym rozwiązaniem będzie określenie swoich potrzeb – jeżeli nasze auto ma jeździć wszędzie to torsen, jeżeli ma być wygodne i bezobsługowe – haldex, a jeżeli ma być tanie i dobre – wiskotyk.