Rozrząd – czym jest i jak go serwisować?

Jaki mamy rozrząd w aucie? Na pasku czy na łańcuchu? Ile mamy wałków rozrządu, oraz gdzie są umieszczone? Jaki rozrząd jest najlepszy, oraz jak go serwisować? Są to popularne pytania, na które wiele osób nie zna odpowiedzi. Rozrząd jest odpowiedzialny za równą pracę silnika, a jego uszkodzenie może doprowadzić do zniszczenia silnika. Dlatego postaramy się opowiedzieć jak dbać o rozrząd w naszym aucie.

Układ rozrządu

Współczesne silniki posiadają rozrząd ukryty w głowicy, który jest połączony z wałem korbowym za pośrednictwem paska lub łańcucha. Sam rozrząd składa się z wielu elementów, takich jak:

• jeden lub dwa wałki rozrządu – ich ilość jest uzależniona od zastosowanej technologii. Rozrząd z jednym wałkiem jest nazywany SOHC, a dwuwałkowy DOHC,
• zawory dolotowe – zawory mają kształt podobny do grzybka. Są one montowane w głowicy. Zawory są montowane w zestawie ze sprężynami zaworowymi. Zawory są odpowiedzialne za uszczelnianie komory spalania a także za wpuszczanie do tejże świeżego powietrza,
• zawory wylotowe – także są wyposażone w sprężyny zaworowe, dzięki czemu zawory są normalnie zamknięte. Zawory wylotowe otwierają się po spaleniu mieszanki paliwowo powietrznej w cylindrze, dzięki czemu gazy wylotowe są wypychane przez tłok z cylindra,
• dźwigienki zaworowe, popychacze – elementy pośredniczące w sterowaniu otwieraniem zaworów,
• układ zmiennych faz rozrządu – układ który ma za zadanie zmieniać czas otwarcia zaworów, który uzależniony jest od obrotów silnika lub od ciśnienia oleju,
• napęd rozrządu – pasek lub łańcuch przekazujący ruch z wału korbowego na wałki rozrządu.

Jak rozpoznać rodzaj rozrządu?

Podstawowym miejscem, gdzie należy szukać informacji na temat danej jednostki jest instrukcja samochodu. Opis danych technicznych powinien być na tyle szczegółowy, że dowiemy się czy wałki rozrządu są zasilane za pomocą paska czy łańcucha. Ponadto, w instrukcji serwisowej pojazdu powinny być informacje dotyczące wymiany paska rozrządu. Brak takich informacji wskazuje na zastosowanie w danej jednostce przeniesienia napędu rozrządu za pomocą łańcucha. Jeżeli nie posiadamy instrukcji obsługi, warto rozkodować nr. VIN, gdzie będą podane wszelkie ważne informacje. Jeżeli mamy wprawne oko, to wystarczy spojrzeć na budowę silnika. Pasek rozrządu jest ukryty za plastikową, często czarną obudową. Silniki wyposażone w łańcuch zazwyczaj mają solidnie ukryty rozrząd, który schowany jest za aluminiową pokrywą. Łańcuch rozrządu pracuje pokryty filmem olejowym, dlatego musi być szczelnie zamknięty.

Jak serwisować łańcuch, a jak pasek?

Serwis łańcucha rozrządu jest zazwyczaj niepotrzebny. Łańcuch jest zaprojektowany do jazdy długotrwałej i bezawaryjnej. Jeżeli łańcuch zaczyna hałasować, to znak że zaniedbaliśmy samochód. Aby łańcuch był bezawaryjny, należy często wymieniać olej, tj. minimum raz na 15 tysięcy kilometrów lub raz do roku. Warto sprawdzać jakie jest ciśnienie oleju i zawczasu eliminować wszelkie wycieki. Ciśnienie oleju odpowiada za odpowiednie napięcie łańcucha. Aby łańcuch był długowieczny należy unikać agresywnej jazdy na zimnym silniku, a także unikać częstych, krótkich przejażdżek. Jeżeli łańcuch zacznie się odzywać, nie próbujmy wymieniać go samemu. Taka wymiana jest bardzo skomplikowana, dlatego należy zostawić ją specjalistom z warsztatu samochodowego. 
Pasek rozrządu należy wymieniać co 4 lata lub 120 tysięcy kilometrów. Stosowanie starych pasków może doprowadzić do ich zerwania, co zazwyczaj skutkuje zniszczeniem zaworów i tłoków, a także zniszczeniem wałków rozrządu. Oprócz regularnej wymiany paska, wymieniać trzeba także napinacz paska a także pompę cieczy chłodzącej. Pasek rozrządu należy chronić przed światłem i brudem, a także wymienić pasek który został zaolejony w wyniku eksploatacji. Zdjęty pasek nie nadaje się do ponownego montażu i zawsze trzeba kupić nowy. Warto także unikać przegrzewania silnika, ponieważ podwyższona temperatura może doprowadzić do przedwczesnego zniszczenia paska. Pasek rozrządu powinien być zawsze wymieniony gdy zauważymy na jego powierzchni pęknięcia, naderwania czy uszkodzenia zębów. Wymianę paska może przeprowadzić w miarę wprawiony amator, jednak nie zalecamy takiego rozwiązania. Aby mieć pewność i gwarancję poprawnie przeprowadzonej usługi, warto udać się do profesjonalnego warsztatu samochodowego, gdzie fachowcy wymienią pasek zgodnie ze sztuką.