Katalizatory spalin obecne w układach wydechowych pojazdów samochodowych mają za zadanie oczyszczać spaliny z toksycznych związków tlenku węgla i azotu. W pełni działający katalizator oczyszcza spaliny, a także obsługuje silnik dając informację zwrotną, dotyczącą poprawności procesu spalania paliwa. Uszkodzony katalizator z kolei obniża moc samochodu, oraz zwiększa spalanie mieszanki paliwowo powietrznej. W pełni zatkany katalizator jest w stanie nawet zgasić silnik. Kiedy warto oddać katalizator do regeneracji?
Katalizator to mała puszka umieszczona zazwyczaj w kolektorze spalin, lub zaraz za nim. Jest to element układu wydechowego, którego głównym celem jest przeprowadzanie reakcji katalizy. Reakcja ta zobojętnia toksyczne gazy wydechowe, przez co przestają być toksyczne. Katalizator jest niezbędny do tego, aby auto spełniało normę emisji spalin Euro.
Katalizator składa się z zewnętrznej puszki, w której znajduje się wkład katalizatora. Wkład wykonany jest zazwyczaj z ceramiki lub ze stali. Sam wkład przypomina swoją budową plaster miodu. Przez całą długość wkładu idą drobne kanały, które pokryte są metalami szlachetnymi, takimi jak Rod, Pallad, Platyna i Iryd. Podgrzanie tych metali do temperatury pracy powoduje rozpoczęcie zobojętniania gazów wydechowych.
Awaria katalizatora objawia się zestawem charakterystycznych problemów. Podstawowym objawem awarii katalizatora jest znaczny wzrost spalania paliwa. Temu wzrostowi towarzyszy również spadek mocy. Objawy te spowodowane są przytkaniem katalizatora, co zwiększa ciśnienie gazów w kolektorze wydechowym. W związku z tym, silnik musi poświęcić dużo więcej energii na wypchnięcie gazów wydechowych z komór spalania, co obniża moc pojazdu. Wzrost spalania natomiast jest spowodowany tym, że sondy lambda obecne przed i za katalizatorem dają wadliwe wyniki. Komputer pokładowy próbuje poradzić sobie z takimi danymi, lejąc więcej paliwa.
Uszkodzony katalizator to także zapalona kontrolka check engine, która zazwyczaj jest pochodną działania sond lambda, które wykrywają niewłaściwy skład spalin.
Katalizatory są dość trwałymi urządzeniami, które pracują w ekstremalnych warunkach. Średnia temperatura pracy tego urządzenia wynosi ponad 600 stopni Celsjusza. Katalizator, który jest poprawnie używany jest w stanie przejechać razem z autem ponad 200 tysięcy kilometrów.
Mimo to, najczęstszym powodem zatkania się katalizatora jest wiek. Nieszczelne uszczelnienia powodują delikatne wycieki oleju, które następnie są spalane w komorze spalania razem z powietrzem. Taka sytuacja powoduje powstawanie nagaru i żużlu, który odkłada się w zaworze EGR, katalizatorze i filtrze DPF. Żużel powstały w skutek spalania oleju silnikowego jest bardzo lepki i gęsty, przez co z łatwością zatyka kanały w katalizatorze.
Regeneracja katalizatora powinna się odbywać, gdy zauważymy wyżej wymienione objawy. Nie wolno także ignorować kontrolki check engine. Jeśli jednak podane objawy zaczną występować, warto udać się do warsztatu mechanicznego na dokładną analizę i diagnozę problemu. Jeśli katalizator faktyczne się zatkał, to warto go zregenerować. Regeneracja katalizatora to proces, który przywraca mu pełną sprawność, o ile jest wykonana poprawnie. Regeneracja katalizatora to demontaż urządzenia z samochodu, a następnie podłączenie go do urządzenia rozpuszczającego i wypłukującego złogi olejowe. Po takim zabiegu, należy osuszyć katalizator, po czym warto ocenić jakość wykonanej regeneracji. Jeśli urządzenie wróciło do swoich fabrycznych parametrów to znak, że katalizator został poprawnie zregenerowany.