Poznaj swoją skrzynię biegów — definicja, budowa, rodzaje

Planując zakup samochodu osobowego, wiele osób w pierwszej kolejności zadaje sobie pytanie: jaką skrzynie biegów powinien mieć mój nowy nabytek motoryzacyjny — manualną, czy automatyczną? W dzisiejszym wpisie poradnikowym postaramy się zapoznać naszych czytelników z dostępnymi na rynku skrzyniami biegów. Opowiemy, czym jest skrzynia biegów, jak jest zbudowana oraz jakie rodzaje dostępne są na rynku motoryzacyjnym. Serdecznie zapraszamy!

Skrzynia biegów — definicja

Skrzynię biegów w samochodzie widział każdy. Czy jednak każdy z obecnych, czy przyszłych kierowców wie, czym owa skrzynia jest i do czego właściwie służy?  Otóż skrzynia biegów to nic innego jak mechanizm umożliwiający zmianę przełożenia układu napędowego w celu dostosowania odpowiednich parametrów silnika do zmieniających się potrzeb na drodze. 

Inaczej mówiąc, skrzynia biegów daje możliwość uzyskiwania optymalnej prędkości obrotowej silnika w zależności od występującego w danym momencie obciążenia i prędkości jazdy. Sama skrzynia łączy się z silnikiem za pomocą sprzęgła, a biegi zazwyczaj zmieniamy za pomocą dźwigni zmiany biegów. 

Podsumowując definicję pojęcia “skrzynia biegów” możemy jednoznacznie stwierdzić, że jest to niezbędny element każdego samochodu – bez niej podjazd pod górkę byłby utrudniony, nie mówiąc już o cofaniu autem.

Skrzynia biegów — rodzaje

Na rynku motoryzacyjnym wyróżnić możemy co najmniej kilka typów skrzyń biegów. Oczywiście do najpopularniejszych należą skrzynia biegów manualna oraz automatyczna. Co warto o nich wiedzieć? 

• Manualna skrzynia biegów — znana również jako “skrzynia mechaniczna”, jest tradycyjnym rodzajem skrzyni biegów, w której kierowca ręcznie zmienia biegi za pomocą dźwigni. Skrzynie te wykorzystują zestaw kół zębatych oraz mechanizmy synchronizacyjne, które pozwalają na płynne przełączanie biegów. Kierowca musi samodzielnie operować sprzęgłem podczas zmiany biegów. 

• Automatyczna skrzynia biegów — działa bez udziału kierowcy w procesie zmiany biegów. Wykorzystuje złożone układy hydrauliczne lub elektroniczne do automatycznego wybierania biegów w zależności od prędkości pojazdu i obciążenia silnika. 
• Półautomatyczna skrzynia biegów — półautomatyczna skrzynia biegów łączy cechy skrzyni manualnej i automatycznej. Kierowca może kontrolować zmianę biegów za pomocą dźwigni lub przycisków, ale proces sprzęgania jest często obsługiwany automatycznie. To rozwiązanie łączy wygodę automatycznej skrzyni z większą kontrolą nad zmianami biegów.
• Ciągła zmienna przekładnia (CVT) — to rodzaj skrzyni biegów, w której stosunek przełożenia jest zmieniany płynnie, bez schodków między biegami. W zastosowaniach motoryzacyjnych CVT wykorzystuje pasy lub łańcuchy napinane przez rolki, które zapewniają płynną zmianę przełożenia. To rozwiązanie pozwala na utrzymanie silnika w optymalnym zakresie obrotów, co przekłada się na oszczędność paliwa i wyższy komfort jazdy.
• Skrzynia dwusprzęgłowa (DSG) — jest zaawansowanym rodzajem automatycznej skrzyni biegów, która wykorzystuje dwie niezależne sprzęgła i dwie oddzielne zestawy kół zębatych. Dzięki temu możliwe jest błyskawiczne przełączanie biegów bez przerwy w dostępie do mocy silnika. Jeden zestaw kół zębatych obsługuje parzyste biegi, a drugi nieparzyste, co pozwala na płynne i dynamiczne zmiany przełożeń.

Z jakich elementów składa się skrzynia biegów?

Skrzynia biegów składa się z kilku głównych komponentów:

• Wałek wejściowy — połączony z wewnętrznym mechanizmem sprzęgła oraz z silnikiem, dostarcza napęd do skrzyni biegów.
• Mechanizm sprzęgła — pozwala na rozłączanie i łączenie napędu między silnikiem a skrzynią biegów, co umożliwia zmianę biegów.
• Zestaw kół zębatych — skrzynie biegów zawierają różne koła zębate o różnych rozmiarach, które zapewniają różne przełożenia. Koła te są rozmieszczone na wałkach i osiach, umożliwiając przenoszenie napędu.
• Wałek wyjściowy — przekazuje napęd ze skrzyni biegów do układu napędowego pojazdu.
• Mechanizm synchronizacyjny — wspomaga płynne przełączanie biegów poprzez wyrównywanie prędkości obrotowych elementów przed ich połączeniem.
• Linki biegów lub układ elektromechaniczny — w nowoczesnych pojazdach zmiana biegów może być kontrolowana elektronicznie, lub za pomocą linek.

Skrzynia biegów — podsumowanie

Mamy nadzieję, że zebrane przez nas informacje dotyczące skrzyni biegów w samochodach osobowych oraz innych pojazdach mechanicznych chociaż trochę przybliżyły Wam techniczną stronę tego podzespołu. Mechanizm poszczególnych skrzyń biegów jest zróżnicowany, co może mieć wpływ nie tylko na użytkowania, ale także ewentualne naprawy. W razie wystąpienia jakichkolwiek usterek warto znaleźć sprawdzony i polecany warsztat samochodowy, który zajmuje się naprawą skrzyni biegów.